กินข้าวไปดูหน้าจอไป เป็นอะไรมั้ยนะ ?

...“คุณหมอคะ เด็กดูโทรศัพท์ไปกินข้าวไปนี่มันมีปัญหายังไงหรอคะ? ทะเลาะกับสามีตลอดเลยค่ะเพราะเค้าอยากให้ลูกกินข้าวอย่างเดียว แต่เราก็คิดว่ายังไงลูกก็ต้องได้ดูอยู่แล้ว (เราไม่ได้ให้ลูกดูเยอะนะ) พอลูกดูตอนกินก็กินได้เยอะดี ไม่ลุกไปไหน เค้าก็กินได้เรื่อยๆ พอไม่ให้ดูนี่เค้าแทบไม่นั่งเก้าอี้เลย ต้องคอยเดินป้อนตลอด แม่ก็ไม่อยากต้องเดินป้อน แต่ไม่งั้นลูกก็ไม่กิน เค้าตัวเล็กค่ะ”...

การดูหน้าจอที่ “มากเกินไป” ในเด็กเล็ก สัมพันธ์กับปัญหาสมาธิสั้น ภาษาช้า ทักษะทางสังคมไม่ดี และสัมพันธ์กับอารมณ์ที่ก้าวร้าวหงุดหงิดง่าย นอกจากหน้าจอที่มากไปจะส่งผลเสีย การให้ลูกต้องถูกควบคุมด้วยหน้าจอขณะกินข้าว ยังทำให้เราเสียโอกาสที่จะพัฒนาลูก ในการฝึก ”การควบคุมตนเอง”

การฝึก “self control” เป็นส่วนหนึ่งที่สำคัญมากของสมองส่วน EF (executive function) หรือสมองที่เกี่ยวกับทักษะการบริหารจัดการขั้นสูง ซึ่งเป็นทักษะทำให้สามารถควบคุมตัวเองไปถึงเป้าหมาย

การฝึกการควบคุมตัวเองในเด็ก เริ่มจากการทำเรื่องที่เกี่ยวข้องกับพื้นฐานการดูแลตัวเอง ไม่ว่าจะเป็น แปรงฟัน ล้างหน้า อาบน้ำ กินข้าว ด้วยตัวเอง และค่อยขยายเผื่อแผ่ไปถึงเรื่องที่ไกลตัวขึ้น พอโตขึ้นมาก็ฝึกทำงานบ้าน ฝึกรับผิดชอบการบ้าน เพื่อฝึกการควบคุมตัวเอง เมื่อเราใช้หน้าจอเข้ามาควบคุมลูก เลยทำให้เด็กขาดโอกาสที่จะฝึกการควบคุมตนเอง ที่คุณแม่เขียนมาจริงๆ ก็เห็นภาพเลยนะคะ

...“พอไม่ให้ดูนี่เค้าแทบไม่นั่งกิน”...

...“ถ้าไม่ให้ดูหน้าจอ เราต้องคอยเดินป้อน”...

นอกจากนี้การใช้หน้าจอมาสร้างเงื่อนไขให้เกิดพฤติกรรม เราเรียกว่าการใช้ “external control” หรือการใช้แรงจูงใจจากภายนอกซึ่งทำให้ขาดการฝึกการควบคุมตัวเองจากแรงจูงใจภายใน และขาดโอกาสที่จะชื่นชมตัวเองที่ทำได้ ซึ่งสามารถพัฒนาไป สู่การขาดความนับถือตนเอง การฝึกการควบคุมตัวเอง จึงควรจะเกิดจากเรื่องง่ายๆ “การช่วยเหลือตัวเอง”

อ้อ แล้วไม่เดินป้อนลูกแล้วนะคะ ฝึกวินัยการกิน โดยให้ลูกเรียนรู้จากผลลัพธ์ ถึงเวลาที่กำหนดแล้วไม่กิน ก็ต้องหิวรอมื้อต่อไป ลูกจะเรียนรู้จากผลลัพธ์ และฝึกกำกับตัวเองให้ดีขึ้นเรื่อยๆ นี่ยังไม่นับการเสียเวลาที่จะสร้างความสัมพันธ์ดีๆ ที่โต๊ะอาหารกันอีกนะ