“2 วิธีรักษา” โรคเลือดและมะเร็งเด็กที่ทรงประสิทธิภาพ !!

คุณพ่อ-เเม่รู้ไหมว่า ? โรคมะเร็งเป็นสาเหตุการเสียชีวิตอันดับต้น ๆ ของเด็กไทยจากสถิติพบว่าแต่ละปีจะมีอุบัติการณ์การเกิดโรคมะเร็งในเด็ก ประมาณ 78 คนต่อเด็ก 1 ล้านคนซึ่งในไทยพบได้ตั้งแต่แรกเกิดจนถึงอายุ 18 ปี มากกว่า 12 ล้านคน นั่นหมายความว่าในแต่ละเดือน จะมีเด็กไทย 80 รายได้รับการวินิจฉัยว่าเป็นมะเร็ง เเละประมาณ 70% มีโอกาสรักษาให้หายขาดได้

ชนิดของมะเร็งในเด็กแตกต่างจากมะเร็งในผู้ใหญ่ ซึ่งมะเร็งในเด็กที่พบบ่อยมีดังนี้

1. โรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวหรือลูคีเมีย เป็นมะเร็งที่พบได้มากที่สุด ประมาณ 50-55% ของมะเร็งในเด็กทั้งหมด
2. โรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง มะเร็งชนิดนี้เกิดขึ้นกับระบบน้ำเหลืองหรือเนื้อเยื่อน้ำเหลือง และยังส่งผลต่อไขกระดูกและอวัยวะส่วนอื่นด้วย พบบ่อยเป็นอันดับ 2
3. โรคมะเร็งสมองและไขสันหลัง พบบ่อยเป็นอันดับ 3 แบ่งออกเป็นหลายชนิด ขึ้นอยู่กับบริเวณที่เกิดเนื้องอก 

การปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดโลหิต เหมาะสำหรับเด็กที่เป็นโรคเลือดและมะเร็งบางชนิด เช่น โรคเม็ดเลือดขาว, โรคมะเร็งต่อมน้ำเหลือง, โรคโลหิตจางธาลัสซีเมียชนิดพึ่งพาเลือด, โรคภูมิคุ้มกันบกพร่องชนิดรุนแรง

ขั้นตอนการรักษา

1. รับการตรวจวินิจฉัยและประเมินความเหมาะสม
2. หาผู้บริจาคเซลล์ต้นกำเนิดโลหิต ได้แก่ พี่น้องร่วมบิดา มารดา หรือผู้บริจาคที่มีเนื้อเยื่อเข้ากันได้กับผู้ป่วยและมีสุขภาพแข็งแรง
3. เก็บเซลล์ต้นกำเนิด
4. รับยาเคมีบำบัดหรือยากดภูมิคุ้มกัน
5. ปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดผ่านทางหลอดเลือดดำไปยังไขกระดูก เพื่อสร้างเซลล์เม็ดเลือดใหม่

ข้อพึงระวังและผลข้างเคียง

1. อาจมีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อจากระบบภูมิคุ้มกันที่ยังไม่ฟื้นตัวเต็มที่
2. อาจเกิดการปฏิเสธเซลล์บริจาค ซึ่งต้องการการติดตามดูแลอย่างใกล้ชิด
3. ผลข้างเคียงอื่น ๆ เช่น การเกิดภาวะที่เซลล์บริจาคโจมตีเนื้อเยื่อของผู้รับ

การรักษาด้วย CAR T-cell ในเด็ก

เหมาะสำหรับผู้ป่วยเด็กที่มีโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาวเฉียบพลันชนิด B-cell ที่มีการดื้อยาหรือกลับมาเป็นซ้ำ หลังการรักษามักมีการตอบสนองที่ดีและสามารถหายขาดจากโรคที่รักษายาก หรือโรคที่กลับเป็นซ้ำได้

ขั้นตอนการรักษา

1. เก็บเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิด T-cell จากเลือดของผู้ป่วย
2. ใช้วิธีทางพันธุกรรมเพื่อดัดแปลง T-cell ให้มีตัวรับแอนติเจน (CAR) ที่ทำลายเซลล์มะเร็งได้
3. เพิ่มจำนวน T-cell ที่ดัดแปลงพันธุกรรมแล้วในห้องปฏิบัติการ
4. ฉีด T-cell ที่ดัดแปลงพันธุกรรมกลับเข้าสู่ร่างกาย เพื่อให้เซลล์เหล่านี้โจมตีเซลล์มะเร็ง

การรักษาโรคเลือดและมะเร็งเด็ก ด้วยการปลูกถ่ายเซลล์ต้นกำเนิดโลหิตและการรักษาด้วยเซลล์บำบัด เป็นวิธีการที่มีประสิทธิภาพ เพิ่มโอกาสหายขาดจากโรคที่ยากต่อการรักษา ให้ผู้ป่วยเด็กเติบโตได้ไม่ต่างจากเด็กปกติ

ขอบคุณที่มา : หน่วยโลหิตวิทยาและมะเร็งเด็ก โรงพยาบาลจุฬาลงกรณ์