รักลูกต้องหยุดเปรียบเทียบ

เลี้ยงลูกหลายคนอย่างไรไม่ให้ใครรู้สึกด้อยกว่า ? เพราะความรักต้องไม่มาพร้อมการเปรียบเทียบ

เคยไหม... เวลาชมลูกคนหนึ่งว่าทำอะไรเก่ง แล้วอีกคนถามว่า "หนูก็ทำได้นะ ทำไมแม่ไม่ชมหนูบ้าง ?" หรือเวลาลูกอีกคนได้รับคำชม แล้วอีกคนกลับทำหน้าบึ้งใส่ ? นี่คือสถานการณ์ที่พ่อแม่หลายคนเจอ และบางครั้งอาจไม่ทันสังเกตว่าลูกกำลังรู้สึกว่าตัวเอง ถูกเปรียบเทียบกับพี่น้อง

ทำไมเด็กถึงรู้สึกถูกเปรียบเทียบ ?

เด็กแต่ละคนอยากรู้สึกว่าตัวเองมีค่า และได้รับการยอมรับจากพ่อแม่ พวกเขาต้องการให้เราเห็นความพิเศษของเขา — ไม่ใช่ในฐานะ "พี่" หรือ "น้อง" ของใคร แต่เป็น ตัวเขาเอง แต่ในความเป็นจริง พ่อแม่มักจะพูดถึงลูกแต่ละคนในบริบทของกันและกัน เช่น

"พี่ชอบอ่านหนังสือ แต่น้องชอบเล่นซน"

"น้องกินข้าวเองได้แล้ว แต่พี่ยังต้องให้ป้อนอยู่เลย"

แม้เราจะไม่ได้ตั้งใจเปรียบเทียบ แต่คำพูดแบบนี้อาจทำให้ลูกคนใดคนหนึ่งรู้สึกว่า ตัวเองด้อยกว่า หรือ ต้องแข่งขันกับพี่/น้อง เพื่อให้พ่อแม่ภูมิใจ จะเลี้ยงลูกมากกว่าหนึ่งคนให้เติบโต โดยไม่รู้สึกถูกเปรียบเทียบกันได้อย่างไร ?

❶. ให้ความสนใจกับลูกในฐานะ "ตัวเขาเอง"

แทนที่จะบอกว่า "พี่ทำได้ แต่น้องยังทำไม่ได้" ลองเปลี่ยนเป็น "แม่เห็นว่าหนูกำลังพยายามอยู่นะ" หรือ "ลูกทำแบบนี้ได้แล้ว แม่ภูมิใจมากเลย"

❷. อย่าใช้ลูกอีกคนเป็นมาตรฐานวัดอีกคน

แม้พ่อแม่จะไม่ได้ตั้งใจ แต่คำพูดอย่าง "ทำไมไม่เก่งเหมือนพี่" หรือ "ทำไมไม่เรียบร้อยเหมือนน้อง" อาจสร้างความรู้สึกไม่ดีโดยไม่รู้ตัว ลองเปลี่ยนเป็น "ลูกทำได้ดีที่สุดแล้วใช่ไหม ?" ให้เขาแข่งขันกับตัวเอง ไม่ใช่กับพี่น้อง

❸. ให้ความสำคัญกับจุดแข็งของแต่ละคน

แทนที่จะชมว่า "พี่เรียนเก่ง ส่วนน้องวาดรูปสวย" (ซึ่งอาจทำให้ลูกเข้าใจว่า ถ้าไม่เรียนเก่ง ก็ต้องวาดรูปสวยเท่านั้นถึงจะมีค่า) ลองบอกว่า "ลูกตั้งใจเรียนมากเลย แม่เห็นนะ"

และ "ลูกอีกคนก็ใส่ใจกับงานศิลปะของตัวเองสุด ๆ เลย"

❹. ให้เวลากับลูกแต่ละคนอย่างเท่าเทียม

เด็กบางคนอาจต้องการเวลาส่วนตัวกับพ่อแม่โดยไม่มีพี่หรือน้องอยู่ด้วย ลองจัดเวลาเล่น พูดคุย หรือทำกิจกรรมพิเศษที่เหมาะกับลูกแต่ละคน เพื่อให้พวกเขารู้สึกว่า "แม่เห็นฉันจริง ๆ"

❺. สอนให้พี่น้องเห็นคุณค่ากันและกัน

ให้ลูกมองกันเป็นทีม ไม่ใช่คู่แข่ง เช่น ชวนให้ช่วยกันทำบางอย่างที่เสริมจุดแข็งของแต่ละคน หรือให้พี่น้องได้มีโอกาสชมกันเอง เช่น "น้องวาดสวยมากเลย พี่ว่าน้องเก่งตรงไหนบ้าง ?"

❻. ยอมรับว่า ความรู้สึกอิจฉาหรือเปรียบเทียบกันเป็นเรื่องธรรมดา

ถ้าลูกพูดว่า "แม่รักพี่มากกว่าหนู" อย่าเพิ่งตอบกลับทันทีว่า "ไม่จริง !" แต่ให้ถามกลับอย่างอ่อนโยนว่า "ทำไมหนูคิดแบบนั้นเหรอ ?" เปิดโอกาสให้ลูกได้ระบาย และช่วยเขาจัดการกับความรู้สึกเหล่านั้น

พ่อแม่ไม่สามารถห้ามลูกเปรียบเทียบตัวเองกับพี่น้องได้ 100% แต่เราสามารถสร้างสภาพแวดล้อมที่ทำให้ลูกไม่ต้อง แข่งขันเพื่อความรักของพ่อแม่ เพราะความรักนั้น ไม่มีเงื่อนไข และไม่ได้มีไว้แบ่ง... แต่มีไว้ ให้เต็ม ๆ กับลูกทุกคน