พ่อแม่ควรรู้ก่อนลูกติดการพนัน

ถ้าคุณรู้ว่าลูกติดการพนันแล้วจะทำอย่างไร ? จะรู้ได้อย่างไรว่าลูกเล่นการพนันออนไลน์ ? ปัญหาหนักใจของคนเป็นพ่อแม่ยุคนี้อีกเรื่องก็คือ ลูกมีภาวะความเสี่ยงที่จะเล่นการพนันในรูปแบบต่าง ๆ มากมายที่อยู่รายรอบตัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งบนโลกออนไลน์ที่คนเป็นพ่อแม่ก็รู้ไม่เท่าทัน !

เรื่องผลเสียของการพนันเป็นเรื่องที่ถูกหยิบยกมาพูดถึงบ่อยครั้ง แต่ที่น่าประหลาดใจก็คือทั้ง ๆ ที่ทุกคนรู้ดีว่าการพนันเป็นเรื่องไม่ดี ไม่ควรเข้าไปยุ่ง มีผลเสียผลกระทบที่ตามมาก็มากมายเหลือจะกล่าว แต่เรากลับพบว่าตัวเลขของนักพนันกลับเพิ่มขึ้น ๆ ทุกขณะ และแนวโน้มตัวเลขของเด็กและเยาวชนที่ติดพนันก็เพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เป็นสถิติที่พร้อมใจขึ้นกันทั่วโลกทีเดียว

ที่สำคัญ...แล้วพ่อแม่จะรู้ได้อย่างไรว่าลูกของเราเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับการพนันหรือเปล่า ? ขอชวนพ่อแม่มาเป็นนักสังเกตการณ์กัน

ก่อนอื่นถ้าคุณเป็นพ่อแม่ที่ใกล้ชิดลูกอยู่แล้ว เวลาลูกมีพฤติกรรมที่เปลี่ยนแปลงไปก็จะพบเห็นได้เร็ว และจะสามารถรับมือได้ดีกว่าด้วย นี่คือพื้นฐานที่ดีที่สุดของทุกปัญหาเกี่ยวกับลูก แต่ถ้าคุณไม่เคยสังเกตมาก่อน ด้วยความเชื่อใจว่าลูกคงไม่ข้องเกี่ยวกับการพนันหรอก

รู้ได้อย่างไรว่าลูกเราเข้าข่ายกลุ่มเสี่ยงหรือเปล่า ?

ประการแรก พ่อแม่ต้องเข้าใจธรรมชาติของลูกก่อนว่ามีพื้นฐานนิสัยอย่างไร ชอบลุ้นชอบลองชอบเสี่ยงหรือไม่ หรือเป็นเด็กประเภทโดนใครท้าไม่ได้หรือเปล่า จากนั้นค่อยสังเกตพฤติกรรมของลูกว่ามีสิ่งใดเปลี่ยนไปในช่วงใดช่วงหนึ่งอย่างชัดเจนหรือไม่ เช่น การใช้เงินของลูกผิดปกติอย่างเห็นได้ชัด อาจจะมีการขอเงินพ่อแม่ผู้ปกครองเพิ่มเติมเป็นพิเศษ แต่พ่อแม่ก็ไม่ควรบุ่มบ่ามตำหนิ ควรจะถามไถ่ว่ามีความจำเป็นอะไรที่ต้องใช้เงินหรือ แล้วค่อย ๆ สังเกตความเป็นไป

ที่สังเกตได้ชัดอีกประการก็คือ คนที่เล่นการพนันมักจะใช้โทรศัพท์มือถือบ่อยมาก อาจมีภาวะอารมณ์แปรปรวนร่วมด้วย ประเภทเดี๋ยวดีเดี๋ยวร้าย ทั้งที่ก่อนหน้านี้อาจไม่เป็น 

ถ้าลูกของคุณเข้าข่ายอาการเหล่านี้ พ่อแม่ก็อาจต้องจับตาดูอย่างใกล้ชิด ซึ่งต้องไม่ใช่วิธีการจับผิดทุกฝีก้าว เพราะจะยิ่งทำให้เด็กถอยห่างจากเรา ถ้าเด็กรู้ว่าพ่อแม่จับผิด เขาจะเริ่มโกหกและไม่พูดความจริงกับพ่อแม่ ปัญหาจะยากขึ้นไปอีก

สิ่งที่พ่อแม่ผู้ปกครองควรรู้ก็คือการพนันเป็นเกมที่ยั่วยุให้เกิดอารมณ์ความรู้สึกได้มาก ไม่ว่าผู้เล่นจะอยู่ในสถานการณ์ที่ได้หรือเสีย ดังนั้นเด็กและเยาวชนจึงเป็นช่วงวัยที่มีความเสี่ยงสูงมากที่จะติดการพนันได้ง่ายและถอนตัวได้ยาก 

การพนันถูกออกแบบมาให้คนติดง่าย เมื่อเราตกไปในวังวนนี้ โอกาสที่จะเสพติดก็ง่าย บางคนก็ไม่สามารถออกมาจากการเสพติดนี้ได้ สิ่งที่จะตามมาเป็นวงจรคือ การเป็นหนี้ ตามด้วยการโกหก การลักขโมย พฤติกรรมก้าวร้าว และนำไปสู่ความแตกร้าวของสัมพันธภาพระหว่างกัน ผลกระทบก็จะยิ่งขยายวง

'การพนัน' จึงบั่นทอนสุขภาพ

ทั้งสุขภาพกาย สุขภาพจิต และสุขภาพเศรษฐกิจ บั่นทอนสัมพันธภาพ และบั่นทอนคุณภาพของครอบครัว เพราะเมื่อพ่อแม่หมกมุ่นอยู่กับการพนัน คุณภาพในการดูแลลูกย่อมต่ำลงอย่างแน่นอน ขณะเดียวกันถ้าลูกติดการพนัน ผู้ที่เป็นพ่อแม่ก็จะทุกข์ทรมาน และส่งผลกระทบต่อสัมพันธภาพในครอบครัวด้วย

องค์การอนามัยโลกกำหนดให้พฤติกรรมติดการพนันเป็นความผิดปกติทางจิตชนิดหนึ่ง เรียกว่า Pathological Gambling หรือ โรคติดพนัน ซึ่งผู้เล่นการพนันจะมีความทุกข์จากการเล่นพนัน แต่ก็หยุดไม่ได้ยังคงต้องเล่นต่อไป

สถาบันวิจัยเกี่ยวกับสุขภาพจิตในอเมริกา (National Institute of Mental Health) โดย Ernts และคณะ ได้ศึกษาโครงสร้างสมองของวัยรุ่นด้วยการถ่ายเอ็กซเรย์สมองด้วยคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า (MRI) พบว่า สมองของวัยรุ่นยังพัฒนาไม่สมบูรณ์ชี้ให้เห็นว่า ช่วงวัยรุ่นตอนต้นเป็นวัยที่ยังขาดความยับยั้งชั่งใจ ซึ่งสมองส่วนหน้าที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการคิดที่ใช้เหตุผล (Prefrontal Cortex) จะพัฒนาสมบูรณ์ในช่วงอายุ 20 ปีขึ้นไป ถ้าวัยรุ่นหมกมุ่นหรือติดการพนันจะส่งผลให้สมองส่วนนี้ไม่เพิ่มเนื้อสมอง ซึ่งจะไม่พัฒนาอย่างถาวรและยังอาจถูกตัดทิ้ง (Pruning) เพราะไม่ได้ใช้งาน ส่งผลต่อระบบคิดและพฤติกรรมที่จะติดตัวไปตลอดชีวิต จะกลายเป็นผู้ใหญ่ที่ไม่อดทนรอความสำเร็จ หวังได้เงินมาง่าย ๆ และรวดเร็ว

ปัจจุบันเด็กและเยาวชนเข้าถึงแหล่งพนันได้ง่าย ส่วนใหญ่เด็กและเยาวชนที่เล่นการพนันมักมีสภาพแวดล้อมที่ทำให้สุ่มเสี่ยง เช่น มีโต๊ะสนุกเกอร์อยู่ใกล้บ้าน เล่นบอล ฯลฯ ยิ่งปัจจุบันเข้าสู่โลกดิจิทัลเต็มใบ รูปแบบการพนันออนไลน์ยิ่งเข้ามาปะทะตัวเด็กและเยาวชนได้ง่าย

นายธนากร คมกฤส เลขาธิการมูลนิธิรณรงค์หยุดพนัน เคยกล่าวว่า ..."บาคาร่าเป็นเกมพนันออนไลน์ที่มีผู้เข้าเล่นมากที่สุดในทุกกลุ่มอายุ นับแต่เด็กเยาวชนจนไปถึงผู้สูงอายุ บาคาร่าออนไลน์จัดเป็นเกมพนันที่มีคุณสมบัติของความอันตรายครบ 4 ประการ คือ รู้ผลเร็ว, เปิดโอกาสแก้มือได้ทันที, สร้างความรู้สึกเกือบชนะ และมีเดิมพันสูง"...

4 ประการ 

☹︎ 1. รู้ผลเร็ว ใช้เวลาในการเล่นแต่ละครั้งเพียงแค่ชั่วนาที

☹︎ 2. เปิดโอกาสให้แก้มือได้ทันที เพราะโลกออนไลน์เปิด 24 ชั่วโมง

☹︎ 3. สร้างความรู้สึกเกือบชนะแก่ผู้เล่น ทำให้รู้สึกเสียดายต้องเล่นต่อ 

☹︎ 4. มีเดิมพันสูง เพราะเมื่อเสียเร็วเสียถี่ คนเล่นพนันย่อมต้องการทวงเงินที่เสียไปคืน จึงเพิ่มเงินเดิมพันเป็นทวีคูณ  

ผลกระทบจากการพนันทำให้หลายคนต้องเดินเข้าสู่ด้านมืดของสังคมอย่างไม่มีทางเลือก เหตุการณ์ที่บีบคั้นคือการติดหนี้พนันและถูกข่มขู่ให้หาเงินมาใช้หนี้ เด็กและเยาวชนผู้ยังไม่สามารถประกอบอาชีพได้จึงหาทางออกด้วยการทำสิ่งที่ผิดกฎหมายโดยมีผู้ใหญ่ชี้ช่องทางให้ ผลการวิจัยจากสหรัฐอเมริการะบุว่า 1 ใน 4 ของเยาวชนที่ติดการพนันมาจากครอบครัวที่มีพ่อแม่เล่นการพนัน เฉพาะกลุ่มที่ติดการพนันอย่างหนักมีอัตราการฆ่าตัวตายสูงถึงร้อยละ 20 และมีแนวโน้มที่จะเพิ่มสูงขึ้น

สิ่งที่พ่อแม่ผู้ปกครองต้องรู้เท่าทัน

☞ 1. ออนไลน์คือแหล่งการพนันที่มีสิ่งเร้าอย่างมากในการเชิญชวนให้วัยรุ่นเข้าไปเสี่ยงโชค เพราะแค่คลิกปลายนิ้ว จากแค่อยากลองเล่น ๆ แล้วก็ค่อย ๆ ขยายจำนวนมากขึ้นเรื่อย ๆ จนกลายเป็นติด

☞ 2. เพื่อนมักจะเป็นคนแนะนำให้เล่น และวัยรุ่นมีแนวคิดลองเล่นดูดีกว่า ฉะนั้นพ่อแม่ควรมีความใกล้ชิดกับลูก และมีสัมพันธ์อันดีกับเพื่อนลูกด้วย เพราะจะได้มีแนวร่วมเมื่อเกิดความผิดปกติจะได้รับมือได้ตั้งแต่แรก 

☞ 3. ลูกใช้เงินซื้อของจำนวนมาก หรือฝืดเคืองเรื่องเงินบ่อย ๆ เรียกว่ามีความผิดปกติในการใช้จ่ายเงินทอง ก็เป็นเรื่องที่พ่อแม่ต้องสังเกตตั้งแต่ต้น จะได้หาทางตัดไฟตั้งแต่ต้นลม 

☞ 4. สัมพันธภาพที่ดีของครอบครัวเป็นเกราะป้องกันที่ดีที่สุด เพราะมีเด็กและเยาวชนจำนวนไม่น้อยที่ครอบครัวประสบปัญหา หรือพ่อแม่ลูกมีปากเสียงกันบ่อย ๆ ลูกอาจต้องการประชดพ่อแม่ หนีออกนอกบ้านและหาเงินใช้เอง บางคนหาทางออกด้วยการไปเล่นพนันทำให้ติดหนี้

ในต่างประเทศมีรูปแบบบริการป้องกันและแก้ไขปัญหาติดการพนันโดยเฉพาะ เพราะจัดว่าการติดพนันเป็นเรื่องผิดปกติ โดยให้บริการปรึกษาทางโทรศัพท์ตลอด 24 ชั่วโมง ในรูปแบบโปรแกรมบำบัดและฟื้นฟูผู้มีปัญหาติดการพนัน ศูนย์ให้คำปรึกษาสำหรับผู้มีปัญหาและครอบครัว และศูนย์บำบัดและฟื้นฟูเฉพาะผู้มีปัญหาติดการพนัน ขณะที่บ้านเรายังไม่มีมาตรการเหล่านี้ จึงเป็นเรื่องที่พ่อแม่ผู้ปกครองต้องมีความเท่าทัน และหาทางป้องกันดีกว่าต้องมาแก้ไขในภายหลัง

..."เริ่มสังเกตเสียแต่วันนี้ยังไม่สายเกินไปแน่นอน"...