สร้างกฏกติกาในบ้านให้ลูกอย่างได้ผล

...“ลูกไม่มีระเบียบวินัยเลย พูดอะไรก็ไม่ฟัง ไม่รู้จะทำอย่างไรดี”...

เพื่อนคุณแม่ท่านหนึ่งกำลังกลุ้มใจกับลูกชายคนเดียววัย 16 ปี ที่ไม่ค่อยเชื่อฟังพ่อแม่ และไม่ยอมทำอะไร อยู่บ้านก็จะเล่นเกมหรือไม่ก็ Chat กับเพื่อน จนกลายเป็นพฤติกรรมที่สร้างความหนักอกหนักใจให้กับครอบครัว ปัญหานี้น่าจะเกิดขึ้นกับหลายครอบครัว โดยเฉพาะในช่วงโควิดที่ต้องอยู่บ้านและลูกต้องมีวิถีเรียนออนไลน์ 

ความจริงเรื่องระเบียบวินัยเป็นเรื่องที่พ่อแม่ผู้ปกครองควรฝึกลูกตั้งแต่ยังเล็ก ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการสร้างสุขนิสัยชีวิตประจำวัน เช่น เวลากิน เวลานอน เวลาเล่น เวลาทำการบ้าน ฯลฯ เขาก็จะเรียนรู้เรื่องเวลาสำหรับกิจวัตรต่าง ๆ แต่สิ่งสำคัญที่จะทำให้ได้ผลต้องมีกฎกติกาภายในบ้านร่วมกันด้วย 

ประการแรก - เริ่มจากการจัดสรรเวลาในชีวิตประจำวัน พยายามกำหนดให้เหมาะสมกับวัยของลูก แต่ก็อาจยืดหยุ่นได้บ้างตามวาระต่าง ๆ เช่น ช่วงเวลาปิดเทอม หรือวันหยุดสุดสัปดาห์ ฯลฯ เพื่อให้เด็กรู้สึกผ่อนคลาย ด้วย

ประการที่สอง - ให้รับผิดชอบสิ่งของของตัวเอง เช่น สอนให้เก็บสิ่งของให้เข้าที่ทุกครั้งที่ใช้เสร็จ อาจจะช่วยเก็บในช่วงแรก ๆ และถ้าเขาไม่ยอมเก็บแล้วสิ่งของหาย เขาก็จะเรียนรู้ว่าเป็นเพราะเขาไม่เก็บของเข้าที่ 

ประการที่สาม – กำหนดช่วงเวลาที่ลูกทำกิจกรรมต่าง ๆ รวมถึงการใช้เครื่องมือสื่ออิเลคทรอนิคส์ เช่น โทรศัพท์มือถือ คอมพิวเตอร์นานเกินไป พ่อแม่ควรกำหนดเวลาให้ชัดเจน โดยดูวัยของลูกเป็นหลัก 

ประการที่สี่ – เป็นแบบอย่างที่ดี หากพ่อแม่เป็นคนที่ไร้ระเบียบวินัย จะฝึกลูกให้ได้ผลนั้นคงยาก เพราะว่าคุณคือต้นแบบที่ใกล้ชิดที่สุดของลูก 

สิ่งที่ต้องคำนึงคือ อย่าใช้วิธีบังคับ การที่พ่อแม่อยากให้ลูกทำสิ่งใดก็ตาม ควรมีเหตุมีผลและพูดคุยด้วยท่าทีที่เป็นมิตร ที่สำคัญควรให้ลูกได้มีส่วนกำหนดกฎกติกาต่าง ๆ เพื่อให้เขาได้มีส่วนร่วม และนั่นหมายถึงเขาก็จะยอมรับกฏกติกาต่าง ๆ นั้นด้วย 

การฝึกวินัยเป็นเรื่องที่จะว่ายากก็ยาก จะว่าง่ายก็ง่าย หลายบ้านคิดว่าลูกโตเป็นวัยรุ่นแล้วน่าจะฝึกวินัยยาก จริง ๆ แล้ววินัยที่ดีเริ่มได้ทุกวัย แต่วิธีการฝึกนั้นจะต้องแตกต่างกันออกไป

วัยรุ่นเป็นวัยที่ต้องขึ้นอยู่กับห้วงอารมณ์ด้วย ผู้ใหญ่จึงไม่ควรพูดหรือใช้คำสั่งแบบห้วน ๆ แต่ควรจะใช้วิธีจูงใจ หรือสร้างข้อตกลงร่วมกันตั้งแต่แรก และถ้าจะทำให้กฏ กติกาได้ผล ก็ต้องคำนึงถึงสิ่งเหล่านี้ด้วย 

1. ต้องชัดเจน ปฏิบัติได้ เข้าใจง่าย

2. ให้ลูกมีส่วนร่วมในการกำหนดด้วย

3. ต้องมีเหตุผล เหมาะสมกับวัย 

4. ไม่บังคับให้เด็กทำตามความต้องการของพ่อแม่

5. ต้องเคร่งคัด แต่ยืดหยุ่นได้บางสถานการณ์ 

6. ให้เด็กกำหนดบทลงโทษด้วยตัวเอง 

7. ชื่นชมเมื่อลูกปฏิบัติได้ตามที่ตกลงไว้ 

8. ควรสร้างทางเลือก เพื่อให้ตัดสินใจด้วยตนเอง

การกำหนดกฎกติกาภายในบ้าน ก็เพื่อให้ลูกได้เรียนรู้ว่าตัวเองควรทำตัวอย่างไรในบ้าน ทุกคนต้องมีหน้าที่รับผิดชอบทั้งต่อตัวเองและผู้อื่น ยามอยู่บ้านก็มีกฎกติกาในบ้าน ยามอยู่โรงเรียนก็มีกฎระเบียบของโรงเรียน เด็กก็จะได้เรียนรู้กฎของการอยู่ร่วมกันในสังคมแบบรู้จักการรับผิดชอบด้วย