ทำไมลูกจำเป็นต้องรู้เท่าทันตัวเอง

การรู้จักตัวเอง ไม่ใช่แค่การรู้จักเพียงรูปร่าง หน้าตา หรืออุปนิสัยของตัวเอง บางคนไม่คิดว่าจำเป็นต้องเรียนรู้ทำความเข้าใจ เพราะคิดว่าตัวเราย่อมรู้จักตัวเราดีอยู่แล้ว แต่หารู้ไม่บางทีเราอาจไม่รู้จักตัวเองเลยก็ได้ !

และนั่นจึงเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้หลายคนแม้จะมีความรู้มากมาย เก่งสารพัดอย่าง แต่กลับเอาตัวไม่รอด หรือไม่รู้จะทำอย่างไรเมื่อเกิดเหตุการณ์ไม่พึงประสงค์

การรู้จักตัวเองเป็นสิ่งสำคัญในการสร้างพื้นฐานชีวิตตั้งแต่วัยเด็ก เพราะการรู้จักตัวเองจะนำไปสู่การมีเป้าหมายที่ชัดเจนในชีวิต รู้ว่าตนมีความถนัด ความชอบ และความสามารถในด้านใด รู้วิธีเฉพาะตัวที่ถนัดในการเรียนรู้ของตนเองว่าทำอย่างไรให้มีประสิทธิภาพ เรียกง่าย ๆ ก็คือ "รู้จุดแข็ง-จุดอ่อนของตัวเอง" ทำให้สามารถรับมือกับสถานการณ์ต่าง ๆ ได้ดี หรือหาทางแก้ไขปัญหาได้อย่างทันท่วงที ซึ่งก็คือ การรู้เท่าทันตัวเอง

ทักษะการรู้เท่าทันตัวเอง ต้องเริ่มจากการรู้จักตัวเอง เป็นทักษะสำคัญที่ต้องเรียนรู้ ฝึกฝน ผ่านกระบวนการบ่มเพาะ ผ่านประสบการณ์การลองผิดลองถูก เป็นรากฐานสำคัญในการรู้จักตัวเอง เพื่อนำไปสู่การใช้ชีวิตอย่างมีความสุขและประสบความสำเร็จ เพราะสามารถรู้เท่าทันความคิดและอารมณ์ที่เกิดขึ้น มีสติรู้ว่าควรจะทำอย่างไรจึงจะเหมาะสมที่สุดในขณะที่เกิดเหตุการณ์นั้น ๆ และหาวิธีจัดการแก้ไขได้อย่างเหมาะสม

คนเป็นพ่อแม่สามารถทำหน้าที่เป็นกระจกสะท้อนให้ลูกได้เห็นตัวเองในแง่มุมต่าง ๆ ทั้งจุดอ่อน จุดแข็ง จุดดี จุดเด่น จุดด้อย ฯลฯ เพื่อความเข้าใจของลูกที่มีต่อตัวเองอย่างถูกต้องเป็นจริง

เพราะท้ายที่สุดการรู้จักตัวเอง รู้เท่าทันตัวเอง เข้าใจตัวเองอย่างแท้จริง จะทำให้ค้นพบศักยภาพที่มีในตัวเอง และมีแนวโน้มต่อยอดไปสู่การทำมาหาเลี้ยงชีพได้จากพื้นฐานความชอบและความสามารถของตัวเอง 

ข้อดีเมื่อลูกรู้เท่าทันตัวเอง

• ✎ ลูกจะรู้จักความสุขที่ได้ทำให้สิ่งที่ตัวเองถนัด
• ✎ ลูกจะได้พัฒนาศักยภาพตัวเองให้ถูกทาง
• ✎ ลูกจะได้แก้ไขปัญหาอย่างเหมาะสม
• ✎ ลูกจะได้เรียนรู้ใจตัวเอง
• ✎ ลูกจะอยู่กับตัวเองเป็น
• ✎ ลูกจะรู้จักและเข้าใจผู้อื่น
• ✎ ลูกจะควบคุมตัวเองได้
• ✎ ลูกจะปรับตัวเข้ากับสภาพแวดล้อมได้

แล้วสิ่งที่พ่อแม่จะช่วยให้ลูกรู้เท่าทันตัวเอง

✚ 1. หมั่นสังเกต ✚

พ่อแม่ควรทำหน้าที่คอยสังเกตและสนับสนุนในสิ่งที่ลูกถนัดและทำได้ดี จะทำให้ลูกเกิดความมั่นใจ และมีความพยายามที่จะทำสิ่งนั้น ๆ และเมื่อทำแล้วพ่อแม่ควรสะท้อนให้ลูกเห็นพฤติกรรมของตัวเองด้วย พร้อมทั้งแนะนำส่งเสริมให้ลูกได้รู้จักตัวเองว่าทำอะไรได้ดี และควรปรับปรุงจุดอ่อนของตัวเองอย่างไร

✚ 2. เปิดโอกาส ✚

โอกาสคือสิ่งสำคัญที่ทำให้เด็กได้เรียนรู้ เปิดโลกทัศน์ให้กับพวกเขาบ่อย ๆ ชวนทำกิจกรรมใหม่ ๆ และเมื่อเปิดโอกาสแล้วก็ต้องให้ลูกสะท้อนความรู้สึกของตัวเองกับโอกาสที่ได้รับด้วย

✚ 3. รับฟัง ✚

เด็กทุกคนต้องการให้พ่อแม่รับฟังเขา ยิ่งลูกเติบโตมากเท่าไหร่ พ่อแม่ยิ่งต้องรับฟังลูกมากขึ้น โดยเฉพาะลูกวัยรุ่น พ่อแม่ต้องฟังลูกอย่างตั้งใจ แล้วเราจะรู้ว่าลูกคิดอย่างไร โดยพ่อแม่ทำหน้าที่ตั้งคำถามและกระตุ้นให้ลูกตอบ เพื่อที่จะได้เข้าใจวิธีคิดของลูก และส่งเสริมทำให้เขาเรียนรู้จักตัวเอง

✚ 4. ให้ลงมือทำ ✚

การได้ลงมือทำคือการได้ลองผิดลองถูก ได้เรียนรู้ ได้ลองค้นหาด้วยตัวเอง ทำให้ได้มีโอกาสคิด วิเคราะห์ และประเมินได้ว่าถ้าเกิดปัญหาใด ๆ ขึ้นมา เขาควรจะทำอะไร และอย่างไร ซึ่งอาจเกิดความผิดพลาดได้ จึงเป็นหน้าที่ที่พ่อแม่คอยชี้แนะและเปิดโอกาสให้เขาได้แก้ไข

สถานการณ์โลกยุคนี้มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่เด็กควรจะรู้จักตัวเอง และรู้เท่าทันตัวเอง เพื่อที่จะได้รับมือกับการใช้ชีวิต เพราะต้องไม่ลืมว่าพ่อแม่ไม่สามารถที่จะอยู่กับลูกได้ตลอดไป ควรฝึกให้เขาพร้อมในการมีชีวิตอยู่รอดได้อย่างแข็งแกร่งด้วยตัวเอง