น้ำผลไม้ ไม่ได้ดีอย่างที่คิด

คุณพ่อคุณแม่หลายคน มักจะคิดว่า “น้ำผลไม้ 100%” ที่มีขายอยู่ทั่วไปในท้องตลาดเป็นเครื่องดื่มที่ดี หลายครอบครัวใช้แก้ปัญหา “เด็กไม่กินผักผลไม้” และคิดเอาว่าอย่างน้อยลูกก็ได้วิตามินและเกลือแร่จากน้ำผลไม้ แต่สิ่งที่ได้มากที่สุด คือ น้ำตาล !

เมื่อถึงวัยที่ลูกควรจะได้รับอาหารเสริม เรามักจะมีผลไม้เป็นอาหารว่าง 1 มื้อ บางบ้านอาจจะใช้วิธีคั้นน้ำผลไม้ให้ลูกกิน แต่ข้อมูลที่ถูกต้อง คือ ไม่แนะนำให้เด็กอายุน้อยกว่า 1 ปี กินน้ำผลไม้เลย คำแนะนำดังกล่าว เริ่มต้นเมื่อประมาณ 10 ปีก่อน จากสมาคมกุมารแพทย์ของสหรัฐอเมริกา (American Academy of Pediatrics) พบว่าการกินน้ำผลไม้ ไม่ว่าจะเป็นคั้นเองหรือน้ำผลไม้บรรจุกล่อง มีผลเสียมากกว่าผลดี 

ในกรณีของน้ำผลไม้ที่คั้นเองที่บ้าน ถึงจะได้รับสารอาหารที่ดีมากกว่าน้ำผลไม้บรรจุกล่อง แต่ก็มีกระบวนการที่เสี่ยงต่อการปนเปื้อนของเชื้อโรคได้สูง การล้างผลไม้ไม่สะอาด เชื้อโรคที่ปนเปื้อนที่มีด เขียง อุปกรณ์คั้นน้ำ ทำให้เด็กเสี่ยงต่อภาวะติดเชื้อในลำไส้ได้ นอกจากนี้ถึงแม้ว่าจะเป็นน้ำผลไม้ที่คั้นให้กินเองที่บ้าน แต่ก็มักจะได้รับน้ำตาลในปริมาณที่สูง เนื่องจากน้ำผลไม้กินง่ายกว่าผลไม้ทั้งผล ทำให้กินได้ปริมาณมากกว่า เช่น แทนที่จะกินส้มได้ 1 ผล แต่เมื่อคั้นน้ำจะใช้ส้มถึง 2 ผล เป็นต้น

ประเด็นสำคัญที่เด็กจะไม่ได้ “กากใยจากผักและผลไม้” ซึ่งเป็นสิ่งที่มีประโยชน์มาก ๆ ต่อแบคทีเรียในลำไส้ ส่วนน้ำผลไม้บรรจุกล่อง ทำให้เกิดผลเสียได้มากกว่า เนื่องจากมีสารปรุงแต่งและเติมความหวานเข้าไปในน้ำผลไม้ ทำให้เด็กเสี่ยงต่อการเกิดโรคอ้วน ฟันผุ และเมื่อมีระดับน้ำตาลในเลือดสูง เด็ก ๆ มักจะอยากกินนมและอาหารน้อยลง เสี่ยงต่อการขาดสารอาหารจำเป็นอื่น ๆ ดังนั้นจึงยืนยันว่าเด็กอายุน้อยกว่า 1ปี ถ้าจะให้กินผลไม้ ควรให้กินผลไม้เป็นของว่างวันละ 1 มื้อ โดยการบด ถ้าครอบครัวไหนให้ลูกกินแบบหยิบกินเอง ต้องเฝ้าระวังเรื่องสำลัก

สำหรับเด็กอายุมากกว่า 1 ปี สามารถให้น้ำผลไม้ได้ แต่ยังต้องจำกัดปริมาณ ที่สำคัญควรแนะนำให้เด็ก ๆ กินผักและผลไม้สดจะดีกว่า และห้ามให้น้ำผลไม้ด้วยขวดนม เพราะการดูดน้ำหวานผ่านขวดนม ทำให้เสี่ยงต่อโรคฟันผุได้ง่าย (bottle caries) หากจะให้ลูกรับประทานน้ำผลไม้ให้ดื่มผ่านแก้ว และปริมาณที่แนะนำคือ ไม่เกิน 120 - 180 ซีซี. ต่อวัน ในเด็กอายุ 1-6 ปี และไม่เกิน 240-360 ซีซี.ต่อวันในเด็กอายุ 7-18 ปี และให้เป็นน้ำผลไม้ที่เตรียมอย่างสะอาด