
ปลูกฝัง 'กาลเทศะ' วินัยทางสังคมที่เด็กยุคใหม่ต้องมี
ตามพจนานุกรม คำว่า “กาลเทศะ" [กา-ละ-เท-สะ] แปลว่า ‘เวลาและสถานที่’
ยังจำกันได้ไหมคะว่าการ “พูดไทยคำอังกฤษคำ” ในอดีตเคยเป็นปัญหาที่ถูกถกเถียงกันระดับชาติ ถึงในยุคปัจจุบันเรื่องนี้จะไม่ได้เป็นประเด็นใหญ่ในสังคมแล้ว แต่สำหรับคุณพ่อคุณแม่หลายคน (รวมทั้งนุ่น) ที่เลี้ยงลูกในครอบครัวที่ใช้สองภาษา หรือสนับสนุนให้ลูกเรียนรู้หลายภาษา อาจเคยเจอสถานการณ์ที่ลูกพูดไทยคำอังกฤษคำ หรือบางครั้งอาจใช้คำศัพท์ภาษาอังกฤษและไทยปนกันในประโยคเดียวกัน เช่น “ขอ eat ข้าว” หรือ “Where is หนังสือ ?”
พอได้ยินแบบนี้ พ่อแม่อาจรู้สึกกังวลว่าลูกสับสนในการเรียนรู้ภาษา เลยจับเอาภาษาไทย อังกฤษมาปนกันวุ่นวายไปหมด แต่ความจริงแล้ว การพูดปนกันแบบนี้เป็นเรื่องปกติและไม่ใช่ปัญหาใหญ่ โดยเฉพาะในเด็กสองภาษาหรือหลายภาษา (Bilingual/Multilingual) ที่จริงแล้วการสลับภาษาไปมา หรือการเอาภาษามาปะปนกัน เป็นหนึ่งในกระบวนการเรียนรู้ที่สำคัญ ซึ่งมีข้อดีที่ช่วยพัฒนาสมองและทักษะการสื่อสารของเด็ก ๆ ในระยะยาว
เราเรียกการเอาภาษามารวมกันหรือสลับกันไปมาแบบนี้ของเด็ก ๆ ที่โตมาในสภาพแวดล้อมที่มีหลายภาษาว่า “การสลับภาษา” หรือ “Code-Switching” ที่เด็ก ๆ ทำแบบนี้ก็เพราะสมองของเด็กเล็กยังพัฒนาไม่เต็มที่ในการแยกภาษาอย่างชัดเจน ซึ่งไม่ใช่เรื่องผิดปกติค่ะ
เด็ก ๆ อาจจะเลือกใช้คำจากภาษาที่เขาถนัดที่สุดในขณะนั้น หรือคำที่เขานึกออกได้ง่ายกว่า เช่น อาจรู้คำว่า “banana” แต่ยังไม่รู้คำว่า “กล้วย” ในภาษาไทย
อยากให้คุณพ่อคุณแม่จำไว้ว่า การที่ลูกพูดปนกันแสดงว่าเขากำลังพยายามดึงความรู้ที่มีมาใช้ ไม่ว่าจะมาจากภาษาไทยหรือภาษาอังกฤษ ซึ่งนี่คือขั้นตอนหนึ่งในกระบวนการเรียนรู้ที่จะนำไปสู่ความเข้าใจที่ลึกซึ้งในทั้งสองภาษาในอนาคต
เมื่อถึงเวลาที่เด็ก ๆ คุ้นชิน และเข้าใจถึงโครงสร้างของทั้งสองภาษาแล้ว เขาจะสามารถแยกการใช้ภาษาได้อย่างชัดเจน และนอกจากนั้น การ “flip” ไปมาระหว่างภาษา จะช่วยเพิ่มศักยภาพในการแก้ปัญหาและการคิดอย่างสร้างสรรค์ของเด็ก ๆ ในอนาคตด้วยนะคะ
แต่ถึงเราจะไม่กังวลและไม่กดดันลูก ก็ยังมีหลายวิธีที่พ่อแม่อย่างเราสามารถช่วยเสริมสร้างการเรียนรู้ของลูก ๆ เช่น ช่วยเสริมคำให้ถูกต้อง ถ้าลูกพูดคำไทยปนคำอังกฤษ ลองช่วยเขาเสริมคำในประโยค เช่น ลูก: “แม่...ขอ eat ผลไม้” แม่: “ลูกอยากกินผลไม้ใช่มั้ย ? หรือจะพูดว่า ‘You would like some fruit?’"
วิธีข้างต้นนี้ไม่เพียงช่วยให้ลูกเข้าใจคำในภาษาอื่น แต่ยังเป็นการกระตุ้นให้เขาฝึกใช้ประโยคที่สมบูรณ์ด้วย โดยอย่าลืมว่าเราจะ ไม่กดดันลูก แต่เน้นให้กำลังใจแทน เพื่อให้การสื่อสารในภาษาอังกฤษหรือภาษาอื่น ๆ เป็นเรื่องที่สนุกและผ่อนคลายสำหรับเขา
สรุป คือ การที่ลูกพูดไทยคำอังกฤษคำเป็นเรื่องปกติในเด็กสองภาษาหรือหลายภาษา และไม่ใช่สิ่งที่ต้องกังวล สิ่งสำคัญคือการสนับสนุนและสร้างสภาพแวดล้อมที่สนุกและผ่อนคลายในการเรียนรู้ ให้ลูกได้มีโอกาสใช้ภาษาในสถานการณ์ที่หลากหลาย เมื่อถึงเวลาที่เขาเข้าใจโครงสร้างของภาษาแต่ละภาษาแล้ว เขาจะสามารถแยกแยะและสื่อสารได้อย่างชัดเจนในทั้งสองภาษาโดยธรรมชาติ
การพูดหลายภาษาเป็นของขวัญที่คุณพ่อคุณแม่มอบให้ลูกได้ และข้อดีที่มาพร้อมกับความสามารถนี้คือการที่ลูกจะปรับตัวเก่ง เข้าใจความหลากหลาย และมีศักยภาพทางสมองที่พัฒนาขึ้นในทุก ๆ ด้านด้วยนะคะ
✱ ติดตามข่าวสารและกิจกรรม Thai PBS Kids ได้ทาง Website | Facebook | Youtube | LINE Official ✱