มองเห็นคุณค่าในตัวเอง : หัวใจสำคัญที่พ่อแม่ต้องสอนลูก

การมองเห็นคุณค่าในตัวเอง เริ่มสร้างได้ตั้งแต่วัยเยาว์ และหล่อเลี้ยงได้ตลอดชีวิต

เริ่มสร้างตั้งแต่วัยเยาว์ การมองเห็นคุณค่าในตัวเองไม่สามารถเกิดขึ้นได้เอง หากแต่ต้องได้รับการสร้างและพัฒนา ผ่านความรัก การสอน การช่วยเหลือ และการมีแบบอย่างที่ดีจากผู้เลี้ยงดูหลัก ซึ่งในที่นี้ สำหรับหลายคนอาจหมายถึง ‘พ่อแม่’ แต่ในบางคนอาจเป็น ‘ปู่ย่าตายาย’ หรือ ‘ผู้ใหญ่สักคนที่สามารถเป็นที่พึ่งพิงให้กับเขาได้’

แนวทางการสร้างการมองเห็นคุณค่าในตัวเอง ต้องเริ่มตั้งแต่วัยเยาว์

🧡 ขั้นที่ 1: ให้ความรัก ให้เวลาคุณภาพ และให้การตอบสนอง : ในช่วงเด็กแรกเกิด เด็กต้องได้รับความรักและความสนใจจากพ่อแม่ เพื่อสร้างรากฐานของการรับรู้คุณค่าในตนเอง

🧡 ขั้นที่ 2: สอนให้เด็กช่วยเหลือตัวเองตามวัย : เมื่อเด็กทำสิ่งใดได้ด้วยตัวเอง เขาจะมองเห็นความสามารถของตนเอง และเกิดความมั่นใจมากขึ้น

🧡 ขั้นที่ 3: สอนให้เด็กดูแลข้าวของเครื่องใช้ของตนเอง และพื้นที่ที่ใช้ : สิ่งนี้จะช่วยให้เด็กมองเห็นว่าความสามารถของตนเองสามารถ “ขยายออกไป” ดูแลสิ่งรอบตัวได้

🧡 ขั้นสุดท้าย: สอนการดูแลพื้นที่ส่วนรวม โดยเริ่มจาก "งานบ้าน" : งานบ้าน ถือเป็น “งานส่วนรวม” งานแรกของเด็ก เมื่อเด็กได้มีส่วนช่วยดูแลพื้นที่ที่มีคนใช้ร่วมกัน เช่น ห้องนั่งเล่น โต๊ะอาหาร หรือของใช้ในครอบครัว เด็กจะเรียนรู้ว่า "เขาสามารถทำประโยชน์ให้ผู้อื่นได้" ซึ่งเป็นการสร้างความรู้สึกว่าตนเองมีคุณค่า

เมื่อเด็กทำได้ดี ได้รับคำชมจากผู้อื่น เขาจะรู้สึก “มั่นใจในตัวเอง” นานวันไป เขาจะสามารถ ยืนยันคุณค่าในตัวเองได้ โดยไม่ต้องรอคำยืนยันจากใคร นั่นคือจุดเริ่มต้นของ "ความภาคภูมิใจในตัวเอง" สิ่งที่เด็กลงมือทำ คือสิ่งที่มีคุณค่า เมื่อคุณค่านั้นส่งออกไปยังผู้อื่น และได้รับการตอบรับกลับมา เด็กจะรับรู้ว่า “เขามีคุณค่า” และเมื่อวันหนึ่งเขาเข้าใจแล้วว่า "คุณค่านั้นอยู่ในตัวเขาเอง" เขาจะไม่ต้องรอให้ใครมายืนยันอีกต่อไป

“เมื่อเราสร้างคุณค่าจากภายในตัวเรา ไม่มีใครหรือสิ่งใดสามารถทำลายคุณค่านั้นได้”

ในวันที่เรามองไม่เห็นคุณค่าในตัวเอง และไม่รู้จะเริ่มต้นรักตัวเองอย่างไรดี ?

❶. ยอมรับตัวเองในแบบที่เป็น

ไม่ต้องเร่ง ไม่ต้องรีบ ค่อย ๆ โอบรับตัวเอง บางอย่างที่ดีให้รักษาไว้ บางอย่างที่ไม่ดี ค่อย ๆ ปรับเปลี่ยน บางอย่างที่ยังทำไม่ได้ ก็ฝึกฝนต่อไป "ไม่ต้องเก่งกว่าใคร แค่เก่งในแบบของเรา"

❷. ทำในสิ่งที่เราอยากทำ อย่างจริงจัง

แม้จะเล็กน้อย ก็ไม่เป็นไร เพราะความสำเร็จเล็ก ๆ คือ “น้ำหล่อเลี้ยงใจ” ที่พาเราไปสู่สิ่งที่ยิ่งใหญ่เสมอ และ “สิ่งที่ยิ่งใหญ่” สำหรับเรา ไม่จำเป็นต้องยิ่งใหญ่สำหรับคนอื่นก็ได้ ถ้ามีข้อจำกัดเรื่องเวลา ก็หาเวลาให้ตัวเองบ้าง เพราะเวลาให้ตัวเองก็สำคัญไม่แพ้การกินอิ่มและการนอนหลับ

❸. มองเห็นข้อดีและสิ่งที่เราทำได้ดี

แม้จะมีคนที่ทำได้ดีกว่าเรา แต่แค่เรารู้ว่า “เราทำได้ดี” ก็เพียงพอแล้ว นี่คือจุดเริ่มต้นของการเห็นความสามารถและคุณค่าของตัวเอง

❹. ใจดีกับตัวเอง

ในวันที่ทำได้ไม่ดีเท่าที่หวัง ให้บอกตัวเองว่า “วันนี้ฉันทำดีที่สุดแล้ว และฉันภูมิใจที่ได้ลงมือทำ” และในวันที่ผิดพลาด อย่าลืมให้อภัยตัวเอง ไม่มีใครไม่เคยผิดพลาด เพราะความผิดพลาดคือ “หลักฐานของการลงมือทำ” จึงไม่ควรซ้ำเติมตัวเอง แต่ควรใช้มันเป็นบทเรียนเพื่อเติบโต

❺. ขอความช่วยเหลือเมื่อไม่ไหว

หากวันใดรู้สึกเหนื่อยและต้องการใครสักคน อย่ากลัวที่จะขอความช่วยเหลือ หากคนใกล้ตัวยังไม่ตอบสนอง ขอความช่วยเหลือจากผู้เชี่ยวชาญ เช่น นักจิตวิทยา จิตแพทย์ หรือนักบำบัด ก็ได้

“อย่าเก็บเรื่องราวไว้คนเดียว จนปล่อยให้มันกัดกินเราจากข้างใน” เพราะเราไม่จำเป็นต้องเข้มแข็งตลอดเวลา สิ่งสำคัญกว่าความเข้มแข็ง คือ “การใจดีกับตัวเอง”

สุดท้ายนี้ ในโลกใบนี้ ไม่มีใครสมบูรณ์แบบ แต่ เราทุกคนมีคุณค่า และมีข้อดีในแบบของตัวเอง เราไม่จำเป็นต้องดีที่สุด หรือดีพอสำหรับใคร ขอแค่เป็นตัวเราในเวอร์ชันที่ดีที่สุดของเราเอง... ก็พอแล้ว ♡

✱ ติดตามข่าวสารและกิจกรรม Thai PBS Kids ได้ทาง Website | Facebook | Youtube | LINE Official ✱