หายป่วยแล้ว ไปโรงเรียนได้รึยัง ?

วันก่อนมีคำถามที่น่าสนใจ “หมอบอกว่าถ้าลูกป่วยให้หยุดเรียน แต่หมอบอกว่ากว่าเด็กจะหายหวัด ใช้เวลาประมาณ 5 - 10 วัน ถ้าให้หยุดเรียน 10 วัน แม่ไม่ไหวหรอกค่ะหมอ เมื่อไรจะให้ไปเรียนได้ตามปกติคะ”

ก็จริงค่ะ แต่ละโรคใช้เวลาหายสนิท อย่างน้อย 1 สัปดาห์ หรือนานกว่านั้น ถ้ารอให้หาย 100% เด็ก ๆ คงแทบไม่ได้ไปโรงเรียนกันเลย ถ้าอย่างนั้น หมอจะสรุปคร่าว ๆ โดยเน้นโรคที่พ่อแม่ต้องดูแลเด็ก ๆ เองที่บ้าน ถ้าเป็นโรคที่ซับซ้อน จนเด็กต้องเข้ารับการรักษาตัวในโรงพยาบาล การขอคำแนะนำจากแพทย์ผู้ดูแลจะดีที่สุดค่ะ ก่อนอื่นขอแยกเด็กออกเป็น 2 กลุ่มก่อนนะคะ

กลุ่ม 1 คือ เด็กเล็กอายุต่ำกว่า 3 ปี ที่ยังต้องใส่ผ้าอ้อมสำเร็จรูป ถ้ามีอาการเจ็บป่วย หมอแนะนำว่าให้หยุดไปจนกว่าอาการจะดีขึ้น หรือหายสนิท โดยประเมินดังนี้

▶︎ 1. ไม่มีไข้เลยติดต่อกัน 24 ชั่วโมงโดยไม่ต้องกินยาลดไข้

▶︎ 2. การขับถ่ายกลับมาเหมือนปกติ หรือใกล้เคียงปกติ

▶︎ 3. กินอาหารและดื่มน้ำได้เกือบปกติ หรือเป็นปกติ

สาเหตุเพราะเด็กวัยนี้ติดเชื้อไวรัสได้บ่อย และเชื้อไวรัสก่อโรคหลายชนิดปนเปื้อนออกมากับอุจจาระได้ปริมาณมาก เช่น Enterovirus ที่ก่อโรคเฮอแปงไจน่าและมือเท้าปาก, ไวรัสโรต้า ไวรัสโนโร ที่ทำให้มีไข้ ท้องเสีย ดังนั้นการเปลี่ยนผ้าอ้อมสำเร็จรูปแต่ละครั้งมีความเสี่ยงอย่างมากที่เชื้อจะแพร่กระจาย พี่เลี้ยงต้องระมัดระวังอย่างมาก ต้องมีระบบจัดการขยะติดเชื้อเป็นอย่างดีเหมือนในโรงพยาบาล ถ้าเด็กวัยนี้ป่วย ไม่ว่าด้วยจะด้วยโรคใด ๆ อยู่บ้านจนหายจะดีกว่าค่ะ ดีสำหรับเด็กเอง และดีในแง่การป้องกันไม่ให้เด็กคนอื่นติดเชื้อไปด้วย

กลุ่มที่ 2 เด็กอนุบาลขึ้นไปที่สามารเข้าห้องน้ำเองแล้ว จะประเมินอาการโดยพิจารณาดังนี้

▶︎ 1. ไข้ ไม่ว่าจะติดเชื้อไวรัสชนิดใด ในขณะที่มีไข้ บ่งบอกว่าขณะนั้นร่างกายมีเชื้อไวรัสในร่างกายปริมาณมาก และระบบภูมิคุ้มกันยังควบคุมสถานการณ์ไม่ได้ เด็กมีไข้ไม่ควรไปโรงเรียนเพราะเป็นระยะที่แพร่เชื้อได้มาก เราจะให้ลูกไปโรงเรียนก็ต่อเมื่อ เด็กไม่มีไข้ติดต่อกันนาน 24 ชม.โดยไม่ต้องได้รับยาลดไข้/หรือการเช็ดตัวเพื่อให้ไข้ลด

▶︎ 2. ถ่ายเหลว หรืออาเจียน เด็กต้องไม่ถ่ายเหลว หรืออาเจียน แม้จะไม่ได้รับยาใด ๆ นานติดต่อกันเกิน 24 ชม. ต้องไม่อ่อนเพลีย และกลับมากินอาหารได้เกือบปกติ

▶︎ 3. ไอ ในการติดเชื้อทางเดินหายใจนั้น อาการไอจะเป็นอาการที่หายช้าที่สุด ดังนั้นถ้ารอให้ไอหายสนิท คงต้องให้เด็กหยุดเรียนนานถึง 2 - 3 สัปดาห์ ซึ่งไม่จำเป็นต้องทำถึงขนาดนั้น

แต่จำไว้ว่า การไอที่มาพร้อมขณะที่มีไข้ไปเรียนไม่ได้แน่ ๆ ถ้าเด็กเคยมีอาการไข้ และไอ ขณะนี้ ไข้ลงติดต่อกันนานเกิน 24 ชม.โดยไม่ต้องใช้ยาแล้ว (เหมือนในข้อ 1) ให้พิจารณาว่า การไอ ไม่หนักเกินไป สามารถควบคุมได้ เช่น ตอนกลางวัน เมื่อกินยาแก้ไอแล้วไอน้อยมาก แบบนี้ก็ให้ไปโรงเรียนได้ และอย่าลืมย้ำเรื่องการใส่หน้ากากอนามัยและการล้างมือ

▶︎ 4. ตาแดง ถ้าเป็นตาแดงจากการติดเชื้อหยุดจนกว่าจะหายดี เพราะติดต่อง่าย แต่ถ้าเป็นตาแดงจากโรคภูมิแพ้เยื่อบุตา (allergic conjunctivitis) แนะนำว่าให้ควบคุมอาการคันให้ได้ก่อน เพราะผู้ป่วยคันตา คงทรมานมาก ไม่มีสมาธิในการเรียนอยู่ดี และที่สำคัญควรให้จักษุแพทย์เขียนใบรับรองแพทย์ให้ เพราะอาการตาแดงของผู้ป่วยภูมิแพ้จะแดงต่อเนื่องกันหลายวัน ทำให้เด็ก ๆ คนอื่นเข้าใจผิดได้

▶︎ 5. ลักษณะทั่วไป (well being) เป็นปัจจจัยสำคัญที่ต้องพิจารณา เพราะเด็กหลายคน ไม่มีไข้ ไม่มีอาการไอ แต่ยังอ่อนเพลียมาก ก็ยังคงต้องให้พักผ่อนอยู่บ้าน

พ่อแม่ควรประเมินเรื่องลักษณะทั่วไปก่อนให้กลับไปเรียน ได้แก่ เด็กควรจะร่าเริงเล่นได้เกือบเท่าปกติ มีความอยากอาหาร กินอาหารได้อย่างน้อยเกิน 80% ของปกติ ไม่ได้มียาที่คุณครูต้องป้อนมากเกินไป